Jest mi niezmiernie miło poinformować, że zdałam egzamin dla osób ubiegających się o wydanie licencji doradcy restrukturyzacyjnego.
Egzamin organizowany był przez Ministerstwo Sprawiedliwości w Warszawie.
Egzamin sprawdzał wiedzę teoretyczną oraz umiejętności praktyczne z zakresu m.in. prawa upadłościowego, prawa restrukturyzacyjnego, zarządzania oraz ekonomii.
Szanowny Czytelniku 🙂
Możesz uzyskać dostęp do darmowego e-booka pt. „Zgłoszenie wierzytelności w postępowaniu upadłościowym„.
Aby otrzymać darmowego e-booka wystarczy zapisać się do newslettera.
Do newslettera możesz zapisać się wpisując swój adres e-mail i klikając przycisk „Zapisz się”. Zakładka znajduje się po lewej stronie, pod moim zdjęciem.
Po zapisaniu się do newslettera prześlę Ci link do pobrania e-booka 🙂
Od wprowadzenia stanu epidemii w Polsce minęło już 54 dni (na dzień 8 maja 2020 r.).
Z powodu ograniczeń wymuszonych panującym w Polsce i na całym świecie stanem, wielu przedsiębiorców boryka się z problemami finansowymi. Walczą o przetrwanie swoje oraz swoich pracowników.
Zaproponowana przez Rząd tzw. Tarcza antykryzysowa w wielu przypadkach okazała się niewystarczająca.
Poza regulacjami pomocowymi skierowanymi dla podmiotów gospodarczych Tarcza antykryzysowa dopuszcza możliwość skorzystania z zawieszenia ustawowego terminu do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości, w sytuacji w której niewypłacalność powstała w wyniku COVID-19.
Prowadzenie biznesu w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jest dla wielu przedsiębiorców optymalną formą prowadzenia działalności.
Bez wątpienia jednym z pozytywnych aspektów prowadzenia przedsiębiorstwa w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jest ograniczona odpowiedzialność udziałowców (właścicieli) za zobowiązania spółki. Daje to możliwość ochrony majątku prywatnego jej udziałowców.
Powyższa zasada odnosi się tylko do udziałowców spółki.
Ochrona majątku prywatnego nie znajduje zastosowania przy zarządzie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.
Warto mieć świadomość ryzyka związanego z zasiadaniem w zarządzie spółki oraz z wyprzedzeniem podjąć działania mające na celu ochronę i zabezpieczenie majątku członka zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.
W niniejszym wpisie chciałabym poruszyć kwestię odpowiedzialności solidarnej zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością za zobowiązania zarządzanej spółki, w świetle zapisów poruszających tą kwestię, a która znalazła się w regulacjach zawartych w Tarczy antykryzysowej.
Dla przypomnienia, zarząd spółki z ograniczoną odpowiedzialnością prowadzi sprawy spółki i reprezentuje spółkę.
Zgodnie z ogólną zasadą wynikająca z kodeksu spółek handlowych (art. 299 ksh):
Kwestia odpowiedzialności członków zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością została również uregulowana w ustawie prawo upadłościowe (art. 21 prawa upadłościowego).
Co to oznacza?
Członek zarządu odpowiada za zobowiązania spółki w momencie w którym egzekucja z majątku spółki stała się bezskuteczna.
Wierzyciel spółki chcący dochodzić swoich niezaspokojonych roszczeń nie musi wykazywać winy członka zarządu za powstałe zobowiązania oraz za to, że wierzytelność nie została uregulowana. Nie musi również wykazywać, że nie złożono na czas wniosku o ogłoszenie upadłości. Przesłanką do dochodzenia roszczeń od członka zarządu jest bezskuteczna egzekucja z majątku spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.
Członek zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością może skorzystać z tzw. przesłanek egzoneracyjnych.
Przesłanki egzoneracyjne są to okoliczności na które może powoływać się zobowiązany członek zarządu, aby uwolnić się od odpowiedzialności.
Członek zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością może podjąć próbę uwolnienia się od solidarnej odpowiedzialności za zobowiązania spółki poprzez wykazanie, że w odpowiednim momencie złożył wniosek o ogłoszenie upadłości spółki lub w tym samym czasie wydano postanowienie o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo zatwierdzono układ w postępowaniu o zatwierdzenie układu.
O restrukturyzacji i jej pozytywnych aspektach w świetle COVID-19 pisałam we wpisie – Restrukturyzacja Lekiem Dla Przedsiębiorców Na Koronawirusa (COVID-19)?
Istotne jest to, że odpowiedzialność za zobowiązania sp. z o.o. ponosi zarówno członek zarządu zasiadający w organie spółki w chwili, w której nie można wyegzekwować należności od spółki, jak i osoba pełniąca tą funkcję w chwili powstania zobowiązania.
Kiedy dłużnik ma obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości?
Dłużnik jest obowiązany, nie później niż w terminie 30 dni (trzydziestu dni) od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości, zgłosić w sądzie wniosek o ogłoszenie upadłości.
Kiedy powstaje podstawa do ogłoszenia upadłości?
Podstawa do ogłoszenia upadłości zachodzi w momencie w którym podmiot staje się niewypłacalny. Szerzej pisałam o tym we wpisie: Niewypłacalność dłużnika – pytania i odpowiedzi.
Tarcza antykryzysowa a odpowiedzialność członka zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.
Jak wspomniałam na początku Tarcza antykryzysowa dopuszcza możliwość skorzystania z zawieszenia ustawowego terminu do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości.
Niewypłacalny podmiot, w temacie niniejszego wpisu, niewypłacalna spółka z ograniczoną odpowiedzialnością może skorzystać z zawieszenia terminu do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości, jeśli niewypłacalność powstała (!!) w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub w stanie epidemii oraz stan niewypłacalności powstał w wyniku COVID-19.
Stan niewypłacalności oraz powód z jakiego powstała owa niewypłacalność musi być wprost i ściśle związany z COVID-10.
Wprowadzone w tarczy antykryzysowej rozwiązanie, nie oznacza, że podmiot spełniający przesłanki niewypłacalności, określone w ustawie prawo upadłościowe, przestaję być niewypłacalny.
Oznacza to jedynie, że jeśli stałem się niewypłacalny z powodu i w trakcie trwania COVID-10, to termin do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości nie zaczyna biec w trakcie trwania stanu epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego.
Dla przypomnienia stan epidemii w Polsce wprowadzono w dniu 14 marca 2020 r.
Aby skorzystać z zawieszenia terminu do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości podmiot musi mieć pewność, że na dzień 13 marca 2020 r. był w pełni wypłacalny.
Jeśli zarząd spółki nie ma co do tego pewności, a jest niewypłacalny lub zagrożony niewypłacalnością, warto rozważyć złożenie wniosku o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego.
O stanie nie wypłacalności pisałam w wpisie – Niewypłacalność Dłużnika – Pytania I Odpowiedzi.
Co istotne, wniosek o ogłoszenie upadłości może zgłosić dłużnik lub każdy z jego wierzycieli osobistych (art. 20 prawa upadłościowego).
Regulacja zawarta w Tarczy antykryzysowej odnosi się tylko do zawieszenia terminu na zgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości dla dłużnika.
Wierzyciel osobisty nadal ma możliwość złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości swojego dłużnika. Nawet, jeśli niewypłacalność dłużnika powstała w związku i w wyniku COVID-19.
Zgodnie z zapisami Tarczy antykryzysowej – Ustawy nie stosuje się do przedsiębiorców, wobec których:
⛔ ogłoszono upadłość,
⛔ oraz przedsiębiorców, wobec których otwarte zostało postępowanie restrukturyzacyjne.
W przypadku przedsiębiorców, względem których złożono wnioski w postępowaniach, o których mowa w zdaniu pierwszym, do czasu ich prawomocnego rozpatrzenia procedura udzielenia wsparcia określona w ustawie ulega 🚫 zawieszeniu.
Wobec powyższego z jednej strony tarcza antykryzysowa zawiesza bieg terminu do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Z drugiej zaś strony nie wykluczyła możliwości złożenia owego wniosku przez wierzyciela osobistego dłużnika.
Wierzyciel w każdym momencie może skutecznie złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości swojego dłużnika.
Samo złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości powoduje, że do czasu prawomocnego udzielenia rozstrzygnięcia przedmiotowego wniosku podmiot nie może skorzystać ze wsparcia przewidzianego w Tarczy antykryzysowej.
Podsumowując.
Tarcza antykryzysowa zawiesza terminu do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości z powodu niewypłacalności podmiotu, będąego następstwem COVID-19. Nie wyłącza możliwości złożenia wniosku przez wierzyciela.
Szczególnie osoby zasiadające w zarządzie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością winny zachować w tym zakresie szczególną czujność.
W tym wpisie chcę poruszyć temat wpływu ogłoszenia upadłości Twojego dłużnika na postępowania sądowe.
Zarówno postępowania będące w toku w chwili ogłoszenia upadłości dłużnika, jak i te, które będziesz chciał ewentualnie wszcząć przeciwko dłużnikowi podczas trwania postępowania upadłościowego.
W obrocie gospodarczym jest to nierzadki temat.
Prowadzenie biznesu nieodzownie związane jest z ponoszeniem ryzyka gospodarczego, jakim jest m.in. brak zapłaty na nasze produkty bądź usługi.
Częstokrotnie zdarza się, że realizacja kontraktu, sprzedaż produktów, realizacja usług kończy się sporem pomiędzy stronami umowy. Spór przenosi się na drogę postępowania sądowego.
Wszystko to trwa, trwa i trwa.
W międzyczasie może dojść do sytuacji, w której Twój dłużnik (a w procesie sądowym pozwany) lub inny jego wierzyciel złoży w sądzie wniosek o ogłoszenie jego upadłości.
Analizę tematu rozpocznę od wskazania, iż postępowanie upadłościowe dzieli się na:
➡ postępowanie o ogłoszenie upadłości (postępowanie w przedmiocie ogłoszenia upadłości) oraz następnie
➡ postępowanie po ogłoszeniu upadłości (właściwe postępowanie upadłościowe).
Jest to postępowanie w przedmiocie rozpoznania wniosku o ogłoszenie upadłości.
Sąd decyduje czy zachodzą przesłanki do ogłoszenia upadłości dłużnika.
W postępowaniu w przedmiocie ogłoszenie upadłości Sąd może dokonać zabezpieczenia majątku „kandydata” na upadłego, bądź nie.
W sytuacji w której Sąd podejmie decyzję o konieczności zabezpieczenia majątku przyszłego upadłego ustanowi w postępowaniu tymczasowego nadzorcę sądowego.
Dłużnik po ustanowieniu tymczasowego nadzorcy sądowego jest uprawniony jedynie do dokonywania czynności zwykłego zarządu (!).
Na dokonanie czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu dłużnik musi posiadać zgodę tymczasowego nadzorcy sądowego.
Brak zgody na dokonanie czynności udzielonej przez tymczasowego nadzorcę powoduje jej nieważność (!)
Zgoda może być następcza, po dokonaniu czynności w terminie 30 (trzydziestu) dni od jej dokonania.
Jeżeli w postępowaniu w przedmiocie ogłoszenia upadłości zachodzi obawa, że dłużnik będzie ukrywał swój majątek lub w inny sposób działał na szkodę wierzycieli, a także gdy dłużnik nie wykonuje poleceń tymczasowego nadzorcy sądowego Sąd może stosować inne sposoby zabezpieczenia, w tym także zabezpieczenie przez ustanowienie zarządu przymusowego nad majątkiem dłużnika.
Ustanawiając zabezpieczenie przez zarząd przymusowy, sąd wyznacza zarządcę przymusowego oraz określa zakres i sposób wykonywania zarządu.
Oznacza to, że po wszczęciu postępowania w przedmiocie ogłoszenia upadłości, to zarząd przymusowy będzie w znaczeniu formalnym stroną procesu.
Postępowanie sądowe można zawiesić na wniosek stron lub z urzędu (z urzędu oznacza zwieszenie postępowania bez żadnego wniosku, na podstawie samych zapisów ustawy).
Sąd zawiesza postępowanie z urzędu jeżeli ustanowiono zarządcę przymusowego w postępowaniu w przedmiocie ogłoszenia upadłości lub zarządcę tymczasowego w postępowaniu o otwarcie postępowania sanacyjnego, a postępowanie dotyczy majątku objętego zabezpieczeniem.
W przypadkach zwieszenia, sąd wzywa syndyka, zarządcę przymusowego, zarządcę tymczasowego albo zarządcę do udziału w sprawie.
Odpis postanowienia sądu o zawieszeniu postępowania doręcza się dłużnikowi oraz zarządy przymusowemu.
W praktyce sytuacja w której zarząd przymusowy, wyznaczony przez sąd w postępowaniu o ogłoszenie upadłości, wstępuje do trwających jest raczej rzadko spotykana.
!!! Postanowienie o ogłoszeniu upadłości jest skuteczne i wykonalne z dniem jego wydania (chyba, że przepis szczególny mówi inaczej).
W postanowieniu o ogłoszenie upadłości dłużnika sąd wyznacza i określa syndyka powołanego do pełnienia swojej funkcji w danym postępowaniu.
Datą upadłości jest data wystania postanowienia o ogłoszeniu upadłości (godz. 00:00 określonego dnia).
Z dniem ogłoszenia upadłości majątek upadłego staje się masą upadłości. Masa upadłości służy zaspokojeniu wierzycieli upadłego. Z dniem ogłoszenia upadłości upadły traci prawo zarządu oraz możliwość korzystania z mienia wchodzącego do masy upadłości i rozporządzania nim.
Zatem kogo, jako wierzyciel, mam wskazać w pozwie jako pozwanego, po ogłoszeniu upadłości podmiotu będącego moim dłużnikiem?
Po ogłoszeniu upadłości postępowania sądowe, administracyjne lub sądowoadministracyjne dotyczące masy upadłości mogą być wszczęte i prowadzone wyłącznie przez syndyka albo przeciwko niemu.
W tym układzie syndyk prowadzi postępowanie sądowe na rzecz upadłego, ale w imieniu własnym.
Jako pozwanego wskazuję syndyka masy upadłości: np.
Pozwany: Syndyk Masy Upadłości ABC sp. z o.o. w upadłości.
Pozew był złożony przed ogłoszeniem upadłości (postępowanie przeciwko upadłemu zostało wszczęte przed dniem ogłoszenia upadłości)
Jeśli postępowanie zostało wszczęte przed dniem ogłoszenia upadłości, z dniem ogłoszenia upadłości zachodzi przesłanka do zawieszenia postępowania z urzędu przez sąd.
Sąd zawiesza postępowanie z urzędu oraz wzywa do udziału w sprawie wyznaczonego w upadłości syndyka masy upadłości.
Ma to na celu umożliwienie syndykowi wstąpienia do toczącego się postępowania. Po przystąpieniu syndyka do postępowania jest ono podejmowane i w dalszym ciągu prowadzone.
Skutkiem ogłoszenia upadłości jest utrata legitymacji formalnej do występowania w toku postępowań przez upadłego. Syndyk wstępuje w miejsce upadłego w każdym postepowaniu, bez wyjątku. Nie ma tu znaczenia podstawa dochodzonych roszczeń. Nie ma również znaczenia w jakiej pozycji procesowej występuje w procesie upadły.
Jak już wcześniej wskazałam, w toku postępowań w miejsce upadłego wstępuje syndyk, który działa w imieniu własnym, ale na rzecz upadłego.
W praktyce oznacza to, że po wstąpieniu syndyka do trwającego postępowania jako stronę postępowania wskazujemy właśnie syndyka wyznaczonego w tym konkretnym postępowaniu upadłościowym.
W znaczeniu materialnym roszczenie zasądzone będzie od upadłego.
Upadły nie może już podejmować jakichkolwiek czynności procesowych w postepowaniu sądowym.
To ważne o tyle, że jeśli prowadzisz postepowanie sądowe przeciwko swojemu dłużnikowi, który w trakcie procesu upadł, to jego czynność podjęta w postepowaniu sądowym będzie nieważna (!). Od momentu ogłoszenia upadłości i jednocześnie od momentu wyznaczenia syndyka, to on podejmuje każdą decyzję w postepowaniu.
Czy są wyjątki od tej reguły?
Tak. Powyższe zasady nie znajdują zastosowania w sprawach o należne od upadłego alimenty oraz renty z tytułu odpowiedzialności za uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia albo utratę żywiciela oraz z tytułu zmiany uprawnień objętych treścią prawa dożywocia na dożywotnią rentę.
Wspominałam, że po ogłoszeniu upadłości postępowania sądowe, administracyjne lub sądowoadministracyjne dotyczące masy upadłości mogą być wszczęte i prowadzone wyłącznie przez syndyka albo przeciwko niemu.
Skąd mam wiedzieć czy konkretne postępowanie dotyczy masy upadłości?
Ujmując to w sposób bardzo ogólny: postępowanie dotyczy masy upadłości, jeśli jego wynik może wpłynąć na stan masy upadłości, tzn. jeśli uszczuplić masę upadłości lub ją zasilić.
Pozew o zapłatę z faktur przeciwko upadłemu będzie dotyczył masy upadłości. Pozew o rozwód, w którym stroną pozwaną będzie upadły nie będzie dotyczył masy upadłości.
Jeśli jako wierzyciel chcesz dochodzić swoich roszczeń od podmiotu w stosunku, do którego ogłoszono upadłość musisz w pierwszej kolejności ustalić w którym momencie powstało Twoje zobowiązanie wobec upadłego.
Podsumowując.
Ogłoszenie upadłości Twojego dłużnika nie odznacza, że nie możesz już dochodzić swoich praw na drodze postępowania sądowego, sądowoadministracyjnego czy administracyjnego.
Musisz jednak dokładnie przeanalizować podstawy swojej wierzytelności, moment jej powstania, a następnie wybrać najwłaściwszą drogę skutecznego dochodzenia swoich praw.
Dla przykładu: błędny wybór drogi dochodzenia swoich praw, np. poprzez błędne określenie pozwanego w pozwie może skutkować oddaleniem powództwa, a w konsekwencji poniesieniem przez Ciebie kosztów postepowania.
Zawierając związek małżeński nastrajamy się pozytywnie. Nasz umysł i serce przepełnione jest szczęściem, radością i nadzieją na piękną przyszłość. Poza nielicznymi przypadkami (😉) ślub to wydarzenie podniosłe, miłe i przyjemne. Decyzja o zawarciu związku małżeńskiego jest jedną z najważniejszych decyzji w naszym życiu.
Przed zawarciem związku małżeńskiego wraz z przyszłym małżonkiem podejmujemy decyzję jaki ustrój majątkowy będzie panował w naszym małżeństwie. Oczywiście decyzję możemy zmienić w trakcie jego trwania.
Wybór jest niesłychanie istotny, szczególnie w sytuacji w której małżonkowie lub jeden z nich wykonuje zawód podwyższonego ryzyka odpowiedzialności odszkodowawczej, w ogóle prowadzi działalność gospodarczą, zasiada w zarządzie spółki sp. z o.o., ma słabość do hazardu itd. itp.
W tym wpisie przedstawię Ci sytuację w jakiej znajduje się małżonek osoby w stosunku do której ogłoszono upadłość.
Znajdziesz odpowiedź, między innymi, na pytanie: czy jako małżonek upadłego możesz dochodzić swoich roszczeń wobec upadłego z umowy majątkowej małżeńskiej? Czy upadłość Twojego małżonka wpływa na Wasz majątek wspólny? Jeśli tak, to czy możesz skutecznie dochodzić swojego udziału w tym majątku?
Tytułem wstępu do rozważań na temat sytuacji małżonka osoby upadłej przedstawię w skrócie rodzaje oraz charakterystykę małżeńskich ustrojów majątkowych.
🎭
Aktem regulującym prawa i obowiązki małżonków jest kodeks rodzinny i opiekuńczy (w skrócie KRO).
KRO wyróżnia dwa ustroje małżeńskie majątkowe: ustawową (ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej) oraz umowną.
Ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej:
✅ powstaje w mocy ustawy; jeśli małżonkowie nie zawrą małżeńskiej umowy majątkowej przed ani w trakcie trwania małżeństwa to istnieje między nimi ustawowy ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej;
✅ w sytuacji nie zawarcia przez małżonków umowy małżeńskiej majątkowej w małżeństwie „powstają” trzy masy majątkowe: majątek wspólny małżonków, majątek osobisty żony, majątek osobisty męża;
✅ obejmuje wszystkie przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania małżeństwa przez oboje małżonków lub przez jednego z nim – jest to tzw. majątek wspólny;
✅ do majątku wspólnego należą m.in. wynagrodzenie za pracę i dochody z działalności gospodarczej, dochody z majątku wspólnego oraz majątku osobistego każdego z małżonków;
✅ przedmioty zwykłego urządzenia domowego służące do użytku obojga małżonków są objęte wspólnością ustawową także w wypadku, gdy zostały nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił.
✅ do majątku osobistego małżonka należą m.in.: przedmioty nabyte przed postaniem wspólności ustawowej; przedmioty pochodzące z dziedziczenia, zapisu lub darowizny; przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków; wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków; prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy;
✅ w trakcie trwania wspólności ustawowej, zazwyczaj zwykle w trakcie trwania małżeństwa, małżonkowie nie mogą domagać się podziału majątku wspólnego; jest to możliwe w czasie trwania małżeństwa jedynie w razie ustanowienia rozdzielności majątkowej między małżonkami, w tym zawarcia małżeńskiej umowy majątkowej;
Ważne!
Jeżeli małżonek zaciągnął zobowiązanie za zgodą drugiego małżonka, wierzyciel może żądać zaspokojenia także z majątku wspólnego małżonków.
Sytuacja nie budzi większych wątpliwości. Jeśli małżonek wyraża zgodę na zaciągnięcie zobowiązania przez drugiego małżonka, następstwem będzie możliwość zaspokojenia roszczenia wierzyciela z całego majątku wspólnego małżonków.
Praktyką wielu pomiotów udzielających finansowania jest uzależnienie przekazania środków pod warunkiem udzielania zgody przez małżonka osoby, której udziela się finansowania. Jedynie przy zaciąganiu zobowiązania na mniejszą kwotę nie wymaga się zgody małżonka.
Jeżeli małżonek zaciągnął zobowiązanie bez zgody drugiego małżonka albo zobowiązanie jednego z małżonków nie wynika z czynności prawnej, wierzyciel może żądać zaspokojenia z majątku osobistego dłużnika, z wynagrodzenia za pracę lub z dochodów uzyskanych przez dłużnika z innej działalności zarobkowej, jak również z korzyści uzyskanych z jego praw – prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej, a jeżeli wierzytelność powstała w związku z prowadzeniem przedsiębiorstwa, także z przedmiotów majątkowych wchodzących w skład przedsiębiorstwa.
Małżonkowie mogą przez umowę zawartą w formie aktu notarialnego:
➡ wspólność ustawową rozszerzyć lub
➡ wspólność ustawową ograniczyć albo
➡ ustanowić rozdzielność majątkową lub
➡ ustanowić rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków.
Umowa tego rodzaju może zostać zawarta również przed zawarciem związku małżeńskiego.
Umowa majątkowa małżeńska może być zmieniona albo rozwiązana.
W razie jej rozwiązania w czasie trwania małżeństwa, powstaje między małżonkami wspólność ustawowa, chyba że strony postanowiły inaczej.
⚖
Roszczenia małżonka upadłego wynikające z umowy majątkowej małżeńskiej mogą być uwzględnione tylko wówczas, gdy umowa majątkowa małżeńska została zawarta co najmniej dwa lata przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości.
Kluczowy w liczeniu terminu jest tu dzień złożenia wniosku. Nie mylić tego z dniem ogłoszenia upadłości przez sąd.
Dotyczy to oczywiście małżeństw, które zawarły umowę małżeńską majątkową. Z owej umowy może bowiem wynika np. zobowiązanie upadłego do wyrównania udziałów w majątku wspólnym.
Regulacja ma na celu uniknięcie tzw. wyprowadzania majątku upadłego, co mogłoby prowadzić do pokrzywdzenia wierzycieli (braku zaspokojenia ich wierzytelności lub zaspokojenia w mniejszym zakresie).
Podsumowując, aby roszczenie małżonka upadłego, zawarte w umowie majątkowej małżeńskiej mogło zostać uwzględnione umowa małżeńska musi być zawarta co najmniej dwa lata przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości.
⚖
Z dnie ogłoszenia upadłości jednego z małżonków powstaje między małżonkami rozdzielność majątkowa. Jeżeli małżonkowie pozostawali w ustroju wspólności majątkowej, majątek wspólny małżonków wchodzi do masy upadłości, a jego podział jest niedopuszczalny.
W takiej sytuacji cały majątek wspólny małżonków chodzi bezpośrednio do masy upadłości (masą upadłości jest cały majątek upadłego, który będzie służył zaspokojeniu wierzycieli upadłego).
Nie ma znaczenia to, czy małżonek wyraził zgodę na zaciągnięcie przez upadłego każdorazowego zobowiązania.
Powyższe oznacza, że podczas postępowania upadłościowego syndyk będzie uprawniony do likwidacji praw oraz rzeczy, które wchodzą w skład majątku wspólnego małżonków.
Wspólny majątek małżonków zostanie przeznaczony na zaspokojenie wierzytelności upadłościowych.
Co istotne majątkiem wspólnym, który po ogłoszeniu upadłości małżonka wszedł do masy upadłości, zarządza i rozporządza syndyk.
Syndyk będzie dokonywał czynności związanych z majątkiem upadłego, również majątkiem „należącym” do wspólnego majątku małżonków bez udziału i bez konsultacji z małżonkiem upadłego.
Bardzo ważny wyjątek!!
Do masy upadłości nie wchodzą przedmioty służące wyłącznie małżonkowi upadłego do prowadzenia działalności gospodarczej lub zawodowej, choćby były objęte majątkową wspólnością małżeńską, z wyjątkiem przedmiotów majątkowych nabytych do majątku wspólnego w ciągu dwóch lat przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości.
Oznacza to, że prawa i przedmioty służące do prowadzenia działalności gospodarczej i zawodowej upadłego nie powinny być objęte masą upadłości.
⚖
Tak, może.
Małżonek upadłego może dochodzić w postępowaniu upadłościowym należności z tytułu udziału w majątku wspólnym.
Swoją wierzytelność z tytułu udziału w majątku wspólnym małżonek upadłego musi zgłosić sędziemu-komisarzowi.
Wierzytelność małżonka z tytułu działu w majątku wspólnym będzie uwzględniona w kategorii drugiej zaspokojenia wierzycieli upadłego.
Praktyka pokazuje jednak, że roszczenia małżonka upadłego zgłoszone w postępowaniu upadłościowym zaspokajane są niestety w niewielkim stopniu.
⚖
Jeśli ustanowienie rozdzielności majątkowej ma odbyć się na podstawie orzeczenia sądu, to istotne znaczenie ma data złożenia w sądzie pozwu o ustanowienie rozdzielności majątkowej oraz data złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości małżonka.
Ogólną zasadą jest, że ustanowienie rozdzielności majątkowej na podstawie orzeczenia sądu w ciągu roku przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości jest bezskuteczne w stosunku do masy upadłości.
Wyjątkiem jest sytuacja w której pozew o ustanowienie rozdzielności majątkowej został złożony co najmniej na dwa lata przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości.
Po dacie ogłoszenia upadłości nie można ustanowić rozdzielności majątkowej z datą wcześniejszą, niż data upadłości.
⚖
Gdy rozdzielność majątkowa powstała z mocy prawa w ciągu roku przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości w wyniku rozwodu, separacji albo ubezwłasnowolnienia jednego z małżonków, chyba że pozew lub wniosek w sprawie został złożony co najmniej dwa lata przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości, to co do zasady jest to bezskuteczne wobec masy upadłości.
⚖
Można żądać uznania rozdzielności majątkowej za skuteczną, jeżeli w chwili powstania rozdzielności majątkowej rozwiedziony małżonek lub małżonek nie wiedział o istnieniu podstawy do ogłoszenia upadłości, a powstanie rozdzielności majątkowej nie doprowadziło do pokrzywdzenia wierzycieli.
Obie przesłanki muszą być spełnione i wykazane przez małżonka powołującego się na tę okoliczność.
Rozwiedziony małżonek upadłego albo małżonek upadłego może tego żądać w drodze powództwa lub zarzutu uznania rozdzielności majątkowej za skuteczną w stosunku do masy upadłości.
Powództwo wnosi się do sądu upadłościowego.
Sąd może zabezpieczyć powództwo przez ustanowienie zakazu zbywania lub obciążania mienia, które stanowiło majątek wspólny małżonków.
⚖
W postępowaniu upadłościowym przedsiębiorcy obowiązuje ogólna zasada (a właściwie domniemanie) zgodnie z którą majątek wspólny powstały w okresie prowadzenia przedsiębiorstwa przez upadłego został nabyty ze środków pochodzących z dochodów tego przedsiębiorstwa.
Aby uwolnić się od tego domniemania, należy złożyć wniosek o wyłączenie z masy upadłości przedmiotu nie należącego do upadłego, a w omawianej kwestii, o wyłączenie z masy upadłości przedmiotu należącego do małżonka upadłego.
We wniosku o wyłączeniu z masy upadłości przedmiotu należącego do małżonka upadłego należy zgłosić wszelkie twierdzenia, zarzuty i dowody na ich poparcie. Małżonek upadłego musi udowodnić, że dany przedmiot, który został włączony do masy upadłości nie został nabyty ze środków pochodzących z dochodu przedsiębiorstwa upadłego i nie należy do niego.
Ciężar wykazania i udowodnienia spoczywa na małżonku upadłego.
Wniosek rozpozna sędzia-komisarza w terminie jednego miesiąca od dnia jego złożenia. Przed wydaniem rozstrzygnięcia w przedmiocie wniosku sędzia-komisarz wysłucha syndyka, nadzorcy sądowego lub zarządcy.
⚖
Sędzia-komisarz z urzędu albo na wniosek syndyka uzna za bezskuteczną w stosunku do masy upadłości odpłatną czynność prawną dokonaną przez upadłego w terminie sześciu miesięcy przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości z małżonkiem, krewnym lub powinowatym w linii prostej, krewnym lub powinowatym w linii bocznej do drugiego stopnia włącznie, z osobą pozostającą z upadłym w faktycznym związku, prowadzącą z nim wspólnie gospodarstwo domowe albo z przysposobionym lub przysposabiającym.
Chyba że druga strona czynności wykaże, że nie doszło do pokrzywdzenia wierzycieli.
Na postanowienie sędziego-komisarza przysługuje zażalenie.
⚖
Na syndyku ciąży obowiązek niezwłocznego zawiadomienia małżonka upadłego o jego upadłości.
W zawiadomieniu skierowanym do małżonka dłużnika syndyk jest zobowiązany pouczyć małżonka dłużnika (upadłego) o treści następujących art. 124 oraz 125 prawa upadłościowego.
Regulacje te dotyczą:
💡 powstania rozdzielności majątkowej pomiędzy małżonkami,
💡 wejścia majątku wspólnego do masy upadłości,
💡 możliwości zgłoszenia wierzytelności małżonka upadłego z tytułu udziału w majątku wspólnym,
💡 skuteczności umowy znoszącej współwłasność zawartej co najmniej dwa lata przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości.
(o tych regulacja pisałam we wcześniejszej części wpisu).
⚖
W razie śmierci przedsiębiorcy można ogłosić jego upadłość, jeżeli wniosek o ogłoszenie upadłości został złożony w terminie roku od dnia jego śmierci.
Jeśli ustanowiono zarząd sukcesyjny (o którym mowa w ustawie z dnia 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej i innych ułatwieniach związanych z sukcesją przedsiębiorstw (Dz. U. poz. 1629)) – także po upływie roku od dnia śmierci przedsiębiorcy, a przed dniem wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego.
Wniosek o ogłoszenie upadłości może złożyć wierzyciel, zarządca sukcesyjny, a także spadkobierca, oraz małżonek i każde z dzieci lub rodziców zmarłego, chociażby nie dziedziczyli po nim spadku.
W praktyce tego rodzaju sytuacje w zasadzie w ogóle nie występują. W ustawie prawo upadłościowe odnajdujemy regulacje z tym związane, jeśli jednak jeden z powyżej wymienionych podmiotów zdecydowałby o złożeniu wniosku o ogłoszenie upadłości zmarłego przedsiębiorcy.
Upadłość konsumenta, a właściwie upadłość osoby fizycznej nie prowadzącej działalności gospodarczej.
Prawo upadłościowe w zakresie przepisów regulujących kwestię tzw. upadłości konsumenckiej wskazuje, iż do przepisy dotyczące przedsiębiorców stosuje się odpowiednio.
Co to znaczy odpowiednio?
Żadna ustawa nie tłumaczy często stosowanego w ustawach sformułowania „odpowiednie stosowanie”. Odniósł się jednak do tej kwestii Sąd Najwyższy w jednym ze swoich wyroków, wskazując iż odpowiednie stosowanie oznacza, iż:
W literaturze i orzecznictwie nie budzi wątpliwości, że odpowiednie stosowanie przepisów prawa oznacza bądź stosowanie odnośnych przepisów bez żadnych zmian do innego zakresu odniesienia, bądź stosowanie ich z pewnymi zmianami, bądź też niestosowanie tych przepisów do innego zakresu odniesienia (por. m.in. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 23.08.2006 r., III CZP 56/06, OSNC 2007, nr 3, poz. 43).
Regulacje odnoszące się do upadłości osoby fizycznej nie prowadzącej działalności gospodarczej nie „traktuje” małżonka osoby upadłej w odmienny sposób, aniżeli regulacja obejmująca kwestię upadłości przedsiębiorcy.
Zawiadomienie i pouczenie kierowane przez syndyka do wierzycieli oraz małżonka upadłego ma bardziej rozbudowaną formę. Obejmuje bowiem, ponad wyżej wskazane pouczenia, kwestie dotyczące tworzenia planu spłaty wierzycieli, zgłoszenia wierzytelności.
Na koniec kwestia zapewne ekstremalnie rzadka w praktyce, ale wymagająca zasygnalizowania. Otóż syndykiem wyznaczonym w postępowaniu upadłościowym dłużnika (upadłego) nie może być osoba będąca małżonkiem upadłego.
Mam nadzieję, że wpis będzie dla Ciebie przydatny.
Zachęcam do pozostawienia komentarza. 😊
