Ogłoszenie upadłości dłużnika – co to oznacza dla wierzyciela?

Skoro tu trafiłeś, to zakładam że jesteś wierzycielem. Wierzycielem którego roszczenie wobec dłużnika jest wymagalne i niezaspokojone.

Zapewne w Twoje głowie pojawiła się myśl – czy złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości Twojego dłużnika nie będzie najlepszą drogą do odzyskania należnych Ci środków?

Może zakładasz, że skoro dłużnik nie spełnia swojego zobowiązania, to jest niewypłacalny. A skoro jest nie wypłacalny, to należy ogłosić jego upadłości i spełnić jeden z głównych celów postępowania upadłościowego, jakim jest zaspokojenie wierzycieli w jak najwyższym stopniu.

Wniosek o ogłoszenie upadłości niewypłacalnego dłużnika może złożyć sam dłużnik, wierzyciel osobisty dłużnika lub członek zarządu we własnym imieniu. W określonych przypadkach wniosek złożyć mogą również inne podmioty np. zarząd sukcesyjny.

I tu zazwyczaj pojawia się pytanie:

Jakie konsekwencje dla wierzyciela ma ogłoszenie upadłości dłużnika?

Jeśli miałabym odpowiedzieć na to pytanie jednym słowem powiedziałabym: szerokie.

Konsekwencje ogłoszenia upadłości są wielowymiarowe, zarówno dla samego dłużnika (a w zasadzie w tym wymiarze już dla upadłego), jak i dla wierzyciela.

W niniejszym wpisie przedstawię Ci aspekty skutków ogłoszenia upadłości na pozycję wierzyciela w sposób ramowy. Na potrzeby niniejszego wpisu nie będę nadmiernie wchodziła w niuanse poszczególnych uregulować.

⚖ Ogłoszenie upadłości dłużnika a wierzytelność dochodzona już  w postępowaniu egzekucyjnym

Jeśli posiadasz tytuł wykonawczy stwierdzający Twoją wierzytelność wobec dłużnika i skierowałeś sprawę do postępowania egzekucyjnego, to ogłoszenie upadłości dłużnika bezpośrednio wpływa na wszczęte postępowanie egzekucyjne.

Otóż, postępowanie egzekucyjne skierowane do majątku wchodzącego w skład masy upadłości, wszczęte przed dniem ogłoszenia upadłości, ulega zawieszeniu z mocy prawa. Kiedy? Z dniem ogłoszenia upadłości.

Postępowanie egzekucyjne wszczęte przed dniem ogłoszenia upadłości umarza się z mocy prawa po uprawomocnieniu się postanowienia o ogłoszeniu upadłości.

Zawieszenie postępowania egzekucyjnego nie stoi na przeszkodzie przysądzeniu własności nieruchomości, jeżeli przybicia prawomocnie udzielono przed ogłoszeniem upadłości, a nabywca egzekucyjny wpłaci w terminie cenę nabycia.

Sumy uzyskane w zawieszonym postępowaniu egzekucyjnym, a jeszcze niewydane Wierzycielowi, przelewa się do masy upadłości po uprawomocnieniu się postanowienia o ogłoszeniu upadłości.

Sumy uzyskane ze sprzedaży w postępowaniu egzekucyjnym składników majątkowych obciążonych rzeczowo traktuje się w postępowaniu upadłościowym jak sumy uzyskane z likwidacji obciążonych rzeczowo składników masy upadłości.

Po dniu ogłoszenia upadłości niedopuszczalne jest skierowanie egzekucji do majątku wchodzącego w skład masy upadłości oraz wykonanie postanowienia o zabezpieczeniu lub zarządzenia zabezpieczenia na majątku upadłego, z wyjątkiem zabezpieczenia roszczeń alimentacyjnych oraz roszczeń o rentę z tytułu odszkodowania za wywołanie choroby, niezdolności do pracy, kalectwa lub śmierci oraz o zamianę uprawnień objętych treścią prawa dożywocia na dożywotnią rentę.

Co wchodzi w skład masy upadłości wytłumaczę Ci w odrębnym wpisie.

⚖ Lista wierzytelności zatwierdzona w postępowaniu upadłościowym jako tytuł egzekucyjny

W trakcie trwania postępowania upadłościowego syndyk utworzy listę wierzytelności.

Lista zatwierdzana jest przez sędziego-komisarza.

Na liście wierzytelności umieszcza się między innymi następujące informacje dotyczące poszczególnych wierzytelności: oznaczenie wierzyciela, uznaną sumę wierzytelności, kategorię zaspokojenia wierzyciela, informację o istnieniu i rodzaju zabezpieczenia wierzytelności, informację czy wierzytelność uzależniona jest od warunku, informację o stanie postępowania dot. wierzytelności.

Po zakończeniu lub umorzeniu postępowania upadłościowego wyciąg z zatwierdzonej przez sędziego-komisarza listy wierzytelności, zawierający oznaczenie wierzytelności oraz sumy otrzymanej na jej poczet przez wierzyciela, jest tytułem egzekucyjnym przeciwko upadłemu.

Czy upadły może skutecznie bronić się przed tego tak wydanym tytułem wykonawczym?

Tak, może.

Upadły może żądać ustalenia, że wierzytelność objęta listą wierzytelności nie istnieje albo istnieje w mniejszym zakresie, jeżeli nie uznał wierzytelności zgłoszonej w postępowaniu upadłościowym i nie zapadło co do niej jeszcze prawomocne orzeczenie sądowe. Aby tego dokonać upadły musi złożyć pozew o ustalenie, że dana wierzytelność objęta listą wierzytelności nie istnieje.

Ponadto, po nadaniu wyciągowi z listy wierzytelności klauzuli wykonalności, zarzut, że wierzytelność objęta listą wierzytelności nie istnieje albo że istnieje w mniejszym zakresie, upadły może podnieść w drodze powództwa o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności.

⚖ Egzekucja uniwersalna

Podczas postępowania upadłościowego prowadzona jest tzw. egzekucja uniwersalna.

Co to oznacza?

Otóż egzekucja uniwersalna jest przeciwieństwem egzekucji singularnej. Egzekucja singularna polega na tym, że wierzyciel dochodzi swoich roszczeń wobec dłużnika na podstawie tytułu wykonawczego przez konkretnego (jednego) wierzyciela.

Egzekucja uniwersalna prowadzona jest przez wszystkich wierzycieli łącznie, wspólnie.

W tym miejscu przypomnę, że głównym celem postępowania upadłościowego jest zaspokojenie wierzycieli w jak najwyższym stopniu.

Przyjmuje się, że upadłość jest egzekucją prowadzoną na rzecz wszystkich wierzycieli z całego majątku (w nomenklaturze języka upadłościowego z małej masy upadłości) dłużnika jednocześnie.

Procedura prowadzenia upadłości przewiduje zaspokojenie wszystkich wierzycieli w równym stopniu. Oczywiście wyodrębnione zostały poszczególne grupy wierzycieli, ale w danej grupie poszczególni wierzycieli winni zostać zaspokojeni w tym samym stopniu.

⚖ Syndyk w miejsce upadłego?

W postanowieni o ogłoszeniu upadłości dłużnika Sąd wyznacza syndyka.

Syndykiem może być osoba posiadająca licencję doradcy restrukturyzacyjnego. Aby uzyskać taką licencję należy zdać egzamin państwowy oraz spełnić szereg wymogów.

Syndyk powinien wyróżniać się wiedzą oraz doświadczeniem w zakresie prawa, zarządzania oraz ekonomii. Istotne jest również to, iż syndyk w postępowaniu upadłościowym jest bezstronny wobec uczestników postępowania. Bezstronny zarówno wobec dłużnika jak i wobec wierzycieli.

Syndyk działa w imieniu własnym, lecz na rzecz dłużnika.

Dłużnik traci decydowania o swoim majątku. Od dnia uprawomocnienia się postanowieniu o upadłości dłużnika, cały majątek upadłego staje się masą upadłości.

⚖ Bezskuteczność czynności dłużnika w okresie przed ogłoszeniem jego upadłości

Prawo upadłościowe przewiduje szereg uregulowań umożliwiających uznanie za bezskuteczne czynność dłużnika dokonane w określonym czasie przed dniem ogłoszenia upadłości dłużnika.  

Często bowiem dochodzi do sytuacji w której dłużnik, mówiąc kolokwialnie, „upłynnia” swój majątek przed wszczęcie postępowania upadłościowego. Konsekwencją tego rodzaju działań jest pokrzywdzenie wierzycieli. Wyzbycie się majątku przez dłużnika uszczupla bowiem możliwość zaspokojenia się wierzycieli w postępowaniu upadłościowym.

Prawo upadłościowe wyposażyło syndyka w szereg narzędzi pozwalających na uchylenie niekorzystnych dla wierzycieli czynności.

Skutki ogłoszenia upadłości dłużnika na dochodzenie Twoje wierzytelności są szerokie i wielopłaszczyznowe. Ocena czy są one dla wierzyciela pozytywne czy negatywne jest bardzo indywidualna.

Mam nadzieję, że udało mi się wyjaśnić kwestię wpływu ogłoszenia upadłości dłużnika na pozycję wierzyciela.

Jeśli masz dodatkowe pytania lub wątpliwości zachęcam Cię do pozostawiania komentarza pod wpisem.